Kolesteatomlu Kronik Otitis Media
Kolesteatom, keratinize çok katlı yassı epitelin (derinin) orta kulak ve temporal kemiğin diğer havalı hücreleri içinde bulunması durumu olarak tanımlanır. Epidermoid kiste benzeyen bu yapının içinde dökülen keratin lamelleri birikir, giderek genişleyen kolesteatom çevrede kemik yıkımı yaparak yayılır.
(Hastanın izni ile ameliyathane dışında veya bilimsel yayınlardan elde edilen eğitim amaçlı görüntülerdir)
Kolesteatom mutlaka ameliyat edilmesi gereken ve yaşam boyu takip gerektiren bir hastalıktır. Cerrahi olarak temizlenmediği taktirde hayati yapılara uzanarak yaşamı tehdit eden ciddi sorulara yol açabilir. Nüks edebilen bir durum olduğu için mutlaka düzenli kontroller ile takip edilmesi gerekir. Kolesteatomun cerrahi tedavisinde öncelikli amaç hastalığın temizlenmesidir; işitmeyi korumak veya arttırmak ise ikincil hedeftir ve bunun için yeniden ameliyat gerekli olabilir.
Attikoantral kronik otitis media olarak da adlandırılan kolesteatom, beyin absesi, beyincik absesi, fasiyal (yüz) sinir paralizisi (felci), labirentit (iç kulak enfeksiyonu), lateral sinüs tromboflebiti gibi yaşamı tehdit eden komplikasyonlara açıktır. Tedavisi mutlaka en uygun sürede yapılacak olan ameliyattır ve tedavi edilmezse ilerleyici bir seyir göstereceği bilinmelidir.
Tanı için otomikroskopi yanında mutlaka otoendoskopi de yapılmalı ve açılı görüş olanağı kullanılmalıdır. Bu sırada aspirasyonla temizlik yapılarak krutların alınması çok önemlidir; böylelikle retrakte epitelin nereye dek ilerlediği, granulasyon dokusu veya polip varlığının yanı sıra, skutum ve posterior kanal duvarı erozyonu gibi bulgular ameliyat öncesinde saptanır ve cerrahi planlanmasında önemli bilgiler edinilir. Kemikçik zincir bütünlüğünde bozulma varlığında, saf ses odyometride genellikle 35 dB üzerinde bir iletim tipi işitme kaybı saptanır, ancak bazen kolesteatom kitlesinin iletimi nedeniyle işitme daha iyi de olabilir. Bu durum hastaya anlatılmalı, cerrahi sonrası işitmede bozulma olabileceği açıklanmalıdır. Tüm kolesteatomlu olgularda aksiyel ve koronal planlarda ince kesit (1-mm) kontrastsız yüksek rezolüsyonlu temporal kemik BT incelemesi yapılmalıdır.Komplikasyon varlığından kuşkulanan olgularda ise kontrastlı temporal kemik ve beyin BT tetkikleri birlikte istenmelidir.
Ameliyatın öncelikli amacı keratinize epitel, enfekte kemik ve granülasyon dokusu gibi hastalıklı dokuların temizlenmesi ve varsa komplikasyonların giderilmesidir, böylelikle kuru ve havalanan, güvenli bir kulak elde etmek hedeflenir. İşitmenin mümkün olduğunda korunması veya arttırılması ise kolesteatom cerrahisinin ikincil bir amacıdır ve bunun için tekrarlayan cerrahi girişimler gerekebilir. Kolesteatoma yönelik timpanomastoid cerrahi tedavilerin bu özelliği ve hastalığın nükslere açık kronik seyri preoperatif dönemde hastaya açıklanmalı ve bu durumu anlayıp rıza gösterdiğine dair yazılı onamı alınmalıdır. Cerrahi yöntemin seçiminde lezyonun yaygınlığı, mastoid pnömatizasyonu, östaki tübününün fonksiyonu, işitmenin durumu ve herhangi bir komplikasyonun varlığı gibi lokal faktörlerin yanı sıra; hastanın işi, medikal durumu, kontrola gelebilme olasılığı ve cerrahi deneyim de göz önünde bulundurulmalıdır.
Kolesteatom ameliyatlarına ait örnek görüntüler.
Tamamıyla endoskopik yöntemle uygulanan kolesteatom cerrahisinde orta kulak ve epitimpanumdaki kolesteatom temizlenmiş, timpanomastoidektomi, kulak zarı onarımı ve kemikçik zincir onarımı aynı seansta sağlanmıştır.
Endoskopik ve mikroskopik yöntemle uygulanan kolesteatom cerrahisinde timpanomastoidektomi ve kemikçik zincir onarımı aynı seansta sağlanmıştır.
