Ses Dişileştirme (Feminizasyon) Tedavisi ve Ameliyatları
Sesi dişileştirme (feminizasyon) tedavisi, transseksüel kadınların seslerinin değiştirilmesi ile, cinsiyet kimlikleriyle ve dış görünüşleri ile eşleşen yeni bir ses oluşturulmasını amaçlar. Bunun için sesin perdesi (frekansı) yükseltilerek ses daha ince bir hale getirilmektedir. Sesi dişileştirme tedavisi alan trans kadınlar, seslerini cinsiyet kimlikleriyle çok daha uyumlu bir şekilde kullanarak daha iyi bir iletişim kurabilir hale gelirler.
Yetişkin erkeklerin ortalama konuşma frekansı yaklaşık 107- 120 hertz (Hz) iken, bu değer kadınlarda 189- 224 Hz’dir. Kadın olarak algılanmak için sesin 165 Hz civarında kalması hedeflenir. Transseksüel erkeklerin sesleri testesteron (erkekleştirici) hormon tedavisi ile kalınlaşabilirken, östrojen (kadınlaştırı) hormon tedavileri ile transseksüel kadınların sesleri inceltilemez. Sesin dişileştirilmesi için ameliyat ve sonrasında ses terapisi gereklidir.
Ameliyatla konuşma sesinin perdesi yükseltilerek ses inceltilir. Ameliyat sonrası ses terapisi ile prozodi, rezonans, kalite, artikülasyon, konuşma hızı ve ifade gibi diğer ses davranışları üzerinde çalışmak gereklidir. Prozodi konuşmanın melodisidir ve ses yüksekliği, perde ve zorlu konuşma değişikliklerini içerir. Erkekler vurgu yapmak için çoğu zaman ses yüksekliğini kullanırken, kadınlar genellikle fazla perde değişkenliğini kullanırlar. Rezonansı ise, kişinin sesini kullanırken oluşan titreşim algısını ifade eder. Ses rezonansının yeri tamamen cinsiyete bağlı değildir; titreşimlerin boğazda veya göğüste odaklandığı duruma boğaz rezonansı, burun çevresinde titreşimlerin yaşandığı duruma ise ön rezonansa denir. Ameliyat sonrası kimliğinizi yansıtan sağlıklı bir rezonans oluşturulması için ses terapisi önemlidir. Tedavilerin sıklığı ve süresi ihtiyaçlara bağlı olarak değişir.
Ses tellerinin boyunun kısalması veya gerilmeleri ile sesin frekansı artar ve sesin perdesi yükselir (ses incelir). Ses perdesini yükseltmek için en sık kullanılan iki cerrahi seçenekten biri, gırtlağın ön kısmında bir yapışıklık bölgesi oluşturarak ses tellerini kısaltmak ve böylelikle de ses perdesini yükseltmektir.
Diğer bir seçenek ise krikotiroid yaklaştırma ameliyatıdır. Bu ameliyatta, gırtlağın alt bölgesindeki krikoid kıkırdak üst bölgedeki tiroid kıkırdağa dikilerek ses telleri uzatılır ve sonuçta da ses incelir.
Her iki ameliyat esnasında, tiroid kıkırdak çıkıntısının (adem elması) düzeltilmesi de birlikte uygulanır.
