Çocuklarda Uyku Apnesi
AŞAĞIDAKİ ANKETİ DOLDURARAK ÇOCUĞUNUZDA UYKU APNESİ KUŞKUSU OLUP OLMADIĞINI DEĞERLENDİREBİLİRSİNİZ
Pediatrik Uyku Anketi- Prof. Dr. Enis Alpin Güneri MD MSC
Adı Soyadı: Doğum Tarihi:
Bu formu dolduran kişi:
Anketin doldurulduğu tarih:
Lütfen aşağıdaki soruları geçen ay olduğu şekilde yanıtlayın.
|
EVET |
HAYIR |
B |
||
|
1. |
Çocuğunuz uyurken: |
|||
|
Zamanın yarısından daha fazla horluyor mu? ……………………………………………….. |
E |
H |
B |
|
|
Her zaman horlar mı? …………………………………………………………………. |
E |
H |
B |
|
|
Yüksek sesle horlar mı? ………………………………………………………………….. |
E |
H |
B |
|
|
Zorlanarak veya yüksek sesle nefes alıyor mu? …..…………………………………………. |
E |
H |
B |
|
|
Nefes alırken boğulur gibi oluyor mu? …………………..……………. |
E |
H |
B |
|
|
2. |
Çocuğunuzun gece boyunca nefesinin durduğunu hiç gördünüz mü?…………. |
E |
H |
B |
|
3. |
Çocuğunuz: |
E |
H |
B |
|
Gün boyunca genellikle ağızdan mı nefes alıyor?…………………………………. |
E |
H |
B |
|
|
Sabahları ağız kuruluğu oluyor mu? ……………………………. |
E |
H |
B |
|
|
Yatağını ıslatıyor mu? ……………………………………………………. |
E |
H |
B |
|
|
4. |
Çocuğunuz: |
E |
H |
B |
|
Sabahları yorgun ve dinlenememiş olarak uyanıyor mu? |
E |
H |
B |
|
|
Gün içinde uyukluyor mu? …………………………………….. |
E |
H |
B |
|
|
5. |
Öğretmeni çocugunuzun gün içinde uykulu durumda olduğunu söyledi mi? |
E |
H |
B |
|
6. |
Sabahları uyandırmak zor mu?…………………………. |
E |
H |
B |
|
7. |
Sabahları baş ağrısı ile uyanıyor mu? …………………… |
E |
H |
B |
|
8. |
Büyüme ve gelişme hızında bir gerileme veya duraklama oldu mu? |
E |
H |
B |
|
9. |
Kilolu mu? …………………………………………………………………… |
E |
H |
B |
|
10. |
Çocuğunuz sıklıkla: |
E |
H |
B |
|
Kendisi ile doğrudan konuşulduğunda dinlemiyor gibi görünür |
E |
H |
B |
|
|
Verilen görev ve diğer etkinlikleri organize etmekte zorlanır…………………………. |
E |
H |
B |
|
|
Dış uyaranlar ile dikkati kolayca dağılır ……………………………………………………. |
E |
H |
B |
|
|
Elleri veya ayaklarıyla veya oturduğu yerde kıpırdanır………………………………. |
E |
H |
B |
|
|
Sürekli bir hareket halindedir, yerinde duramaz……………………………………….. |
E |
H |
B |
|
|
Başkalarının sözünü keser veya araya girer (örn. konuşmalara veya oyunlara) |
E |
H |
B |
Çocukladaki tıkayıcı uyku apnesi, çocuğunuzun solunumunun uyku sırasında tekrar tekrar kısmen veya tamamen tıkandığı bir uyku bozukluğudur. Durum uyku sırasında üst solunum yolunun daralması veya tıkanması nedeniyledir.
Çocuklardaki tıkayıcı uyku apnesi ile yetişkin uyku apnesi arasında farklılıklar vardır. Yetişkinler genellikle gündüz uykululuk halindeyken, çocukların davranışsal problemleri daha sık görülür. Yetişkinlerde altta yatan neden sıklıkla obezite iken, çocuklarda en sık görülen hastalık adenoidlerin (geniz eti) ve bademciklerin büyümesidir. Erken tanı ve tedavi, çocukların büyümesini, bilişsel gelişimini ve davranışını etkileyebilecek komplikasyonları önlemek için önemlidir.
Uyku sırasında, çocuklardaki tıkayıcı uyku apnesinin belirti ve bulguları şunları içerebilir:
- Horlama
- Solunumda duraklama veya durma
- Huzursuz uyku
- Horlama, öksürme veya boğulur gibi olma
- Ağızdan soluma
- Yatak ıslatma
- Uyku terörü
- Obstrüktif uyku apnesi olan bebekler ve küçük çocuklar her zaman horlamaz. Horlama olmadan sadece rahatsız uyku hali olabilir.
Uyku apneli çocuklar gün boyunca şunları yapabilir:
- Okulda kötü performans
- Dikkatini vermekte zorlanmak
- Öğrenme problemleri
- Davranış problemleri
- Kilo alamama
- Hiperaktivite
Çocuğunuzun sabahları sürekli yorgunlukta uyanması ve davranışsal sorunları olması durumunda muayene edilmesi gerekir. Obezite, yetişkinlerde obstrüktif uyku apnesinin altında yatan önemli bir faktördür. Ancak çocuklarda obstrüktif uyku apnesine yol açan en sık görülen durum büyümüş bademcikler ve geniz etidir. Bununla birlikte, obezite de çocuklarda da rol oynar. Diğer altta yatan faktörler kraniyofasiyal anomaliler (yüz ve kafa kemiklerinde gelişim bozuklukları) ve nöromüsküler (kas ve iskelet sistemi) bozukluklar olabilir.
Obezitenin yanı sıra, çocuklardaki tıkayıcı uyku apnesinin diğer risk faktörleri arasında şunlar bulunur:
- Down Sendromu
- Kafatası veya yüzdeki anormallikler
- Serebral palsi
- Orak hücre anemisi
- Nöromüsküler hastalıklar
- Düşük doğum ağırlığı öyküsü
- Obstrüktif uyku apnesinin aile öyküsü
Çocuklardaki tıkayıcı uyku apnesinin aşağıdakiler dahil ciddi komplikasyonları olabilir:
- Büyüme geriliği
- Kalp ritim sorunları
- Ölüm (ani bebek ölümü sendromu)
Çocuk yaş grubundaki Tıkayıcı Uyku Apnesi tanı kriterleri şunlardır:
KRİTER 1:
A. Çocuğa bakan kişi çocuk uyurken horlamadan, rahat olmayan veya duran (tıkanan) solunumdan veya hem horlama hem de rahat olmayan solunumun birlikte olduğunu bildirir
B. Çocuğa bakan kişi aşağıdakilerden en az birini gözlemlediğini bildirir:
i. Nefes alma sırasında göğüs kafesinin içe doğru hareketi
ii. Harekete bağlı uyanıklık reaksiyonları
iii. Terleme
iv. Uyku sırasında boynu geriye atma pozisyonu
v. Gündüz aşırı uyku hali, hiperaktivite veya saldırgan davranış
vi. Yavaş büyüme hızı
vii. Sabah baş ağrısı
viii. Enürezis (idrar kaçırma)
C. Polisomnografi (uyku testi) kaydında saatte 1 veya daha fazla solunumsal olay (iki solunum siklusu ve daha uzun sureli apne / hipopne)
KRİTER 2:
D. Polisomnografi kayıtlarında i veya ii görülür
i. Aşağıdakilerden en az biri gözlenir:
a. Artan solunum çabası nedeniyle sık sık uyanıklık reaksiyonu gelişmesi
b. Apne ile birlikte arteriyel oksijen desatürasyonu azalması
c. Uyku sırasında hiperkapni
d. Belirgin şekilde negatif özafagus basınç değişimleri
ii. Horlama, nefes alma sırasında paradoksal içe doğru göğüs kafesi hareketi ve aşağıdakilerden en az birinin eşlik ettiği uyku sırasında hiperkapni, desatürasyon veya hiperkapni ile birlikte desatürasyon dönemleri:
a. Sık sık uyanıklık reaksiyonu
b. Belirgin şekilde negatif özafagus basıncı değişimleri
E. Hastalık başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik hastalık, ilaç kullanımı veya madde kullanım bozukluğu ile açıklanamaz
Pediatrik uyku apnesini teşhis etmek için doktorunuz çocuğunuzun semptomlarını ve tıbbi geçmişini gözden geçirecek ve detaylı muayene yapacaktır.
Hastalığı teşhis etmek için istenebilecek testler şunları içerebilir:
– Polisomnografi (uyku testi): Bu test, çocuğunuz uyurken beyin dalgası aktivitesini, solunum düzenlerini, horlamayı, oksijen seviyelerini, kalp atış hızını ve kas aktivitesini kaydetmek için vücuda uygulanan sensörleri kullanarak uyku kayıtlarını alır.
-Oksimetre: Bazen tam bir polisomnogram gerekmiyorsa, gece boyunca oksijen seviyelerinin kaydedilmesi tanı konmasına yardımcı olabilir. Oksimetre evde yapılabilir.
– Elektrokardiyogram. Bir elektrokardiyogram ile kalbin elektriksel aktivitesi ölçülür.. Doktorlar bu testi çocuğunuzun kalp rahatsızlığı olup olmadığını belirlemek için kullanabilirler.
Çocuğunuzun uyku apnesi için en uygun tedavi şunları içerebilir:
-İlaçlar: Buruna ve genize uygulanan sprey veya damla şeklindeki topikal nazal steroidler, hafif obstrüktif uyku apnesi olan bazı çocukların uyku apnesi semptomlarını hafifletebilir. Alerjisi olan çocuklar için alerji ilaçları tek başına veya nazal steroidlerle birlikte kullanıldığında semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.
– Bademciklerin ve adenoidlerin alınması (Tonsillektomi, Adenoidektomi): Adenotonsillektomi ameliyatı tıkalı hava yolunu açarak tıkayıcı uyku apnesini iyileştirir.
– Pozitif hava yolu basıncı tedavisi: Sürekli pozitif hava yolu basıncında (CPAP) ve bilevel pozitif hava yolu basıncında (BPAP) çalışan küçük makineler çocuğunuzun burnuna veya burnuna ve ağzına bağlı bir tüp ve maskeden hava üfler. Makine, çocuğunuzun hava yolunu açık tutmak için çocuğunuzun boğazının arkasına hava basıncı gönderir.
– Ağızlıklar gibi oral aletler: çocuğunuzun üst solunum yolunu açık tutmak için alt çenesini ve dilini ileri doğru hareket ettirir.
– Hava yolu tahriş edici ve alerjenlerinden kaçınmak da önemlidir. Tüm çocuklar, özellikle de pediatrik obstrüktif uyku apnesi olanlar, hava yolu tahrişine ve tıkanıklığına neden olabilen tütün dumanından veya diğer iç mekan alerjenlerinden veya kirleticilerden uzak durmalıdır.
– Zayıflama: Doktorlar, çocuğunuzun obez olması durumunda kilo vermesini önerebilir. Doktorunuz size ve çocuğunuza diyet ve beslenme bilgisi sağlayabilir veya çocuğunuzu obeziteyi yönetme konusunda uzman olan diğer uzmanlara yönlendirebilir.
