Spazmodik Disfoni
Disfoni, larinks hastalıklarının en önemli semptomudur. Türkçe karşılığı ses kısıklığı olmakla birlikte, sadece ses kısıklığını değil, sesteki tüm bozukluklara işaret eden daha kapsayıcı bir ifadedir. Disfoni; vokal kordların vibrasyon fonksiyonu bozulduğunda veya vokal kordların
Tanı için ses kısıklığının başlangıcı, süresi, ses kalitesindeki değişiklikler, kişinin sigara ve alkol kullanımı, mesleği, sesini yanlış ve aşırı kullanması, operasyon geçirip geçirmediği veya tiroid patolojisi gibi altta yatan sorunlar araştırılmalıdır. Ayrıca ses kısıklığına eşlik eden disfaji, odinofaji, hemoptizi ve ağrı olup olmaması lezyonun karakteri hakkında bilgi verir. Ses kısıklığının değerlendirilmesi larinks muayenesiyle mümkündür. Muayenede indirekt ayna ile larinks görülebildiği gibi, daha gelişmiş fiberoptik fleksibl veya rigid endoskoplarla larinks incelenir. İki haftadan daha uzun süren ses kısıklığı mutlaka larinks muayenesi gerektirir. İleri yaşta olanlarda ve sigara içenlerde malignite (kanser) olasılığı ekarte edilmelidir.
Spazmodik disfoni interensek larengeal kaslarda (ses tellerini kapatan ve açan kaslar) görülen kasılmaların neden olduğu ses bozukluğudur. Bu kaslar, istemsiz anormal kasılma hareketleri yaparak ses telinin normal açılıp kapanma hareketini engellerler. Kısık ve gergin bir ses olusur, ses çıkartma anında aşırı efor sarfedilir. Soluksuz kalma ve kesik kesik konuşma, çoğunlukla spazmodik disfoninin tipik semptomlarıdır. Henüz sebebi net bilinmeyen bir durumdur ancak psikolojik sebeplere bağlı olarak ortaya çıktığı düşünülmektedir. Adduktor ve abduktor spazmodik disfoni olmak üzere iki şekli bulunur. Daha sık görülen adduktor spazmodik disfoniye larengeal kekemelik de denir, çünkü ses telleri fonasyon sırasında kontrolsüzce kapanır, hava vokal kordların arasından geçmekte zorlanır, ses boğuk, zorlu ve kesik kesik çıkar. Kişinin ses çıkarmak için büyük efor sarfettiği gözlenir. Nadir görülen abduktor spazmodik disfonide; ses telleri fonasyon sırasında kontrolsüzce açılır ve vokal kordlarda tam kapanma sağlanamaz. Gergin, hava kaçaklı (nefesli) bir ses oluşur. Ses terapisi tedavide destek sağlar ancak tam iyileşme beklenmez. O yüzden spazmodik disfoniler botox ile tedavi edilmeye çalışılır. Böylece kasılmaların kontrol altına alınması sağlanabilir. Psikoterapi, trankilizan ilaçlar, hipnoz da kullanılmıştır.
Spazmodik disfoni konuşma esnasında ortaya çıkan, ses tellerinin aralıklı ya da sürekli spazmının yarattığı ses duraklamaları ve gayretli, gergin ve boğuk ses kalitesinin izlendiği, nörojenik, santral kaynaklı fokal larengeal bir distonidir. Hastalığın tedavisinde psikoterapi, ses terapisi, sistemik ilaçlar, rekürren larengeal sinir denervasyonu, kas elektriksel stimülasyonu ve tiroplasti gibi pek çok seçenek kullanılmıştır. Ancak son yıllarda larengeal kaslara botulinum toksin enjeksiyonu bütün tedavi alternatifleri arasında en çok tercih edilen tedavi seçeneğidir. Adduktor spazmodik disfonide, tiroaritenoid kasa; abdüktör spazmodik disfonide, posterior krikoaritenoid kasa botulinum toksin enjeksiyonu yapılır. Böylece nöromüsküler bileşkede asetilkolin salınımı bloke edilip kasta paralizi oluşturulur.
Botoks enjeksiyonu tedavide çok etkilidir. Yaşlı kişilerde bile ofis ortamında yapılabilir. Transnazal endoskopik kılavuzluk ile, sorumlu kaslara botoks enjeksiyonları, tirohiyoid veya kriktiroid membranları geçerek veya bazen de tiroid kıkırdak yoluyla yapılabilir. Bu durumda, botoks, kriyotiroid membrandan bilateral tiroarytenoid (vocalis) kaslarına enjekte edilir.
