(Bu sayfada yer alan görüntüler astanın izni ile ameliyathane dışından veya bilimsel yayından elde edilmiştir)

Boğaz enfeksiyonları iltahabın bulunduğu bölgeye göre farenjit (yutak enfeksiyonu), tonsillit (bademcik enfeksiyonu), larenjit (gırtlak enfeksiyonu)ve epiglottit (dil köküne koşu olan gırtlak bölgesinini enfeksiyonu) gibi isimler alırlar.

Farenjit: Farenks (yutak) ağız boşluğunun arkasında ve yumuşak damağın gerisinde yer alan bir bölge olup içinden gıdalar, sıvılar ve hava geçmektedir. Yutma sırasında katı ve sıvı gıdalar yutaktan yemek borusuna ve oradan da mideye geçerler. Farenjit yutak dokularının iltihabı olup; ateş, ağrı, kızarıklık ve yutma güçlüğü ile karakterizedir.

Tonsillit: Bademciklerin iltahaplanmasıdır; bademcikler ağızın arka bölümünün yan taraflarında yer alan  lenf bezi niteliğinde organlardır. Bademcik iltahabı ilerlediğinde yutak üst bölümü ile bademcik arasında abse oluşabilir (peritonsiller abse, bademcik absesi).

Akut tonsillit

Bademcik büyüklük evreleri

İleri derecede (Evre 4) büyümüş bademcikler.

Tonsil (Bademcik) hastalıkları

Büyümüş ve normal tonsiller.

Larenjit: Nefes borusunun (trakea) üzerinde bulunan larenks (gırtlak) alt solunum yollarını koruyucu bir görev yapar. Akciğerler içine hava geçişine izin verir ancak katı ve sıvıların soluk borusu içine girmesini engeller. Larenksin bir diğer önemli görevi içindeki ses telleri aracılığı ile ses oluşturmaktır. Larenjit gırtlak yapılarının ağrısı ve şişmesi yanında ses kısıklığı ile karakterize bir iltihaptır. Çocuklarda görülen ve krup olarak adlandırılan bir larenjit formunda nefes alma zorluğu ve havlar tarzda öksürük görülür.

Epiglottit: Nadir görülen bir boğaz iltihabıdır; gırtlak ile dil kökü arasında yer alan ve gırtlağın üst bölümünü bir kapak gibi örten yaprak biçimindeki kıkırdak dokunun şişerek ağrı, yutma güçlüğü ve nefes darlığı yaratması ile karakterizedir.

Boğaz enfeksiyonlarında genel olarak ateş, baş ağrısı, yutma güçlüğü, nefes darlığı, bulantı, halsizlik ve kırıklık gibi yakınmalar ortaya çıkar. Bu yakınmalar viral veya bakteriyel bir enfeksiyonun göstergesi olabilir. Farenjitte yutma sırasında ağrı olması ve larenjitde ses kısıklığı tipikdir. Boğaz ağrısı tablosunun muayene bulguları arasında bademciklerin üzerinde iltahap, boğazda kızarıklık ve ağrılı boyun lenf bezleri yer alır.

Boğaz ağrısı olgularında streptokok enfeksiyonu tanısı için boğaz sürüntüsünden elde edilen boğaz kültürü ve antibiyogram yararlıdır. Bazen ”hızlı boğaz kültürü” testi sonuçları güvenilir olmayabildiğinde, genellikle muayene sonrasında kültür sonucu beklenmeden antibiyotik tedavisi başlanır. Normal boğaz kültürü daha güvenilir bir testdir, ancak sonuçları 24 saat sonra çıkar. Kültür sonucu beklenerek buna göre antibiyotik tedavisi de başlanabilir veya başlanmış olan antibiyotik tedavisi kesilebilir ya da değiştirilebilir.

Boğaz ağrısının tedavisinde ağrının giderilmesi, sıvı verilmesi ve solunum zorluğunun önlenmesi önemlidir. antibiyotik kullanımı romatizmal  ateş gelişmesinin önlenmesi açısından yararlıdır. Romatizmal ateş, streptokoksik bir enfeksiyon sonrasında ortaya çıkan, nadir ancak ciddi bir komplikasyondur;  kalp kası ve kalp kapakçıklarında ciddi hasara neden olabilir. Bazı olgularda bademcik çevresindeki absenin (peritonsiller abse) veya yutak ile omurga arasındaki absenin (retrofarengeal abse) ameliyatla boşaltılması gerekebiilir.

Tonsillektomi (bademcik ameliyatı): sık iltahaplanan bademciklerin olması durumunda veya büyümüş bademciklerin beslenme ve soluk almayı engellemesi halinde uygulanır.

Bir bademciğin diğerinden daha büyük olması kanser açısından şüphelidir ve bu durumda da bademciklerin alınması gerekir. Bazen de bademcikler üzerindeki çukurluklarda birikimler olur (magma) ve bunların yarattığı tahriş hissi ve ağız kokusu da bademciklerin alınmasını gerektirir. Çok nadiren bademcikler içindeki birikintiler taşlaşabilir (tonsillolith: tonsil taşı).

Tonsil (bademcik) taşı (tonsillolith).