Ses Sağlığı için neler yapmalıyız?
SAĞLIKLI BİR SESİN DEVAMI İÇİN GENEL ÖNLEMLER
1- Sigara sesin en büyük düşmanıdır ve gırtlak kanserinin en önemli nedenidir. Sigarayı kesinlikle bırakın, pasif sigara içiminden kaçının.
2- Kafein (kahve, çay, çikolata) ve alkol ses tellerini kurutarak ses teli hasarını artırır. Kafein ve alkolü kararında kullanın; bunların olumsuz etkisini dengelemek için sıvı alımınızı artırın; örneğin her bir bardak kahve için bir bardak da su için.
3- Ses tellerinizin kurumasına engel olun; günde 2- 2.5 litre su için.
4- İlaçlarınızı mutlaka hekiminize danışarak kullanın; örneğin soğuk algınlığı için gelişigüzel kullanılan ilaçların içinde bulunan antihistaminikler tükürük salgısını azaltarak gırtlak dokularını kurutur. Eğer kurutucu özelliği olan ilaçlar kullanmanız gerekiyorsa, bunu dengelemek için ilaç kullanımı süresince sıvı alımınızı artırın, ayrıca ev ve çalışma ortamında nem miktarının yeterli düzeyde olmasını sağlayın.
5- Yediklerinize dikkat edin. Mide asit içeriğini artıran ve bu yakıcı içeriğin yemek borunuza ve gırtlağınıza kaçmasına neden olan gıdalardan sakının. Boğazda yanmave ağızda acı bir tad duyma, laringofaringeal reflü denilen bu etki ile ortaya çıkabilir ve asit etki vokal dokuları tahriş eder.
Laringofaringeal reflüyü önlemek için:
-Asitli ve baharatlı gıdalardan sakının. Özellikle kola gibi gazlı, asitli ve boyalı içeceklerden sakının.
-Çikolata, yağlı süt ve süt ürünleri; mide asidini artırmanın yanı sıra tükrüğü de koyulaştırarak vokal foldların ıslaklığını azaltırlar.
-Yatmadan önce midenizin 2-3 saat süre ile boş olmasına dikkat edin; zira yatar pozisyonda yerçekiminin ortadan kalkması nedeniyle mide asit içeriğinin geriye kaçışı daha kolaylaşır, ayrıca uykuda mide boşalması da gecikmektedir.
-Yastıkla yatın yada yatak altına yükselti koyarak başınızın yatay düzlemle 30 derece açı yapar konumda olmasını sağlayın.
-Bazı ilaçlar mide asidinin artmasına, mide ile yemek borusu arasındaki koruyucu
bariyerlerin ortadan kalkmasına yada mide boşalmasının gecikmesine yolaçarak laringofaringeal reflüyü artırırlar; hekiminize danışmadan doğal olarak elde edilenler de dahil hiçbir ilacı kullanmayın.
– Stres kas gerginliği yarattığı için sesin zorlu kullanımına ve böylelikle ses tellerinde hasara neden olabilir. Stresli durumda sesinizi profesyonel amaçlı olarak kullanmaktan sakının; yüz, boyun ve omuz kaslarınızı masajla gevşetmenin yanısıra yavaş ve derin nefes alarak gerginliğinizi azaltmaya çalışın.
SESLE İLGİLİ ÖNLEMLER
1-Yüksek sesle konuşmaktan sakının. Bağırma ve çığlık atmadan sakının; zira bu tip ses zorlamaları ile ses kısıklığı ortaya çıkar ya da varsa artar ve iyileşmesi gecikir. Konuşma biçimi olarak legato tipi (kelimelerin birbirine bağlanması) konuşma stilini tercih edin. Özellikle ünlülerde olmak üzere sert glottal atak (aniden yüksek sesle bağırma)yapmaktan sakının.
2- Sık boğaz temizleme ve öksürükten sakının; bu hareketler genellikle kötü ses alışkanlığı ve/veya ses tellerinde kuruma belirtisidir ve gırtlak dokularınıza zarar verir. Boğazınızı temizlemek ihtiyacı hissettiğinizde yutkunun veya biraz su için.
3- Yeterli hava almadan konuşmamaya çalışın; bunun için konuşma temponuzun hızlı olmamasına dikkat edin ve daha sık nefes alın. Burun yoluyla derin ve karından nefes alın.
4- Sesinizin bozuk veya yorgun olduğu durumlarda aşırı konuşma ve şarkı söylemeden kaçının. Konuşmayı azaltmak veya bir süre konuşmamamak genellikle yorgun bir sesin yenilenmesini sağlayacaktır. Şarkı söyleme veya uzun süreli konuşma öncesi sesinizi ısıtın.
Sesinizi uygun şekilde projekte edin, projekte etmek bağırmak olarak anlaşılmamalıdır, Gürültülü ortamlarda sesinizi duyurabilmek için derin karın solunumu yapın, bu esnada boyun ve boğaz kaslarınızı sıkmayın.
